महालय संकल्पना हिंदू धर्मातील एक महत्त्वाची परंपरा आहे, जी भाद्रपद महिन्यात अनंत चतुर्दशीपासून सुरू होते. या काळात आपल्या दिवंगत पूर्वजांचे स्मरण करण्यासाठी पितृपक्ष साजरा केला जातो. पितृपक्ष म्हणजे प्रतिपदा ते अमावास्या या काळात केलेले श्राद्धविधी, ज्यामध्ये मृत पूर्वजांना श्रद्धांजली अर्पण केली जाते. यामध्ये त्यांच्या पिंडरूपाने पूजा केली जाते आणि या काळात पितर आपल्या कुटुंबात येतात, म्हणून हा काळ शुभ मानला जात नाही. भारतीय परंपरेत आपले दिवंगत पूर्वजांचे स्मरण शतकानुशतके केले जाते, ज्यामुळे त्यांच्या प्रति कृतज्ञता व्यक्त केली जाते. महालय श्राद्धात विविध विधी केले जातात, आणि योग्य तिथीवर जर श्राद्ध करणे शक्य नसेल, तर सूर्य वृश्चिकराशी जाण्यापूर्वी कोणत्याही योग्य तिथीला महालय केले जाऊ शकते. यामध्ये विशेषतः आपल्या कुटुंबातील दिवंगत व्यक्तींचे स्मरण केले जाते.
महालय संकल्पना
Aaryaa Joshi 
द्वारा
मराठी आध्यात्मिक कथा
वर्णन
भाद्रपद महिन्यात अनंत चतुर्दशीला सार्वजनिक आणि काही कौटुंबिक गणपतींचे विसर्जन होते. अनंताची पूजा काही कुटुंबांमध्ये श्रद्धेने केली जाते. प्रौष्ठपदी पौर्णिमा गणेश विसर्जनाची धामधूम संपविते आणि दुस-या दिवशी सुरु होतो पितृपक्ष. भाद्रपद महिन्याचा कृष्णपक्ष म्हणजे प्रतिपदा ते अमावास्या हा काल हिंदू धर्म-परंपरेत पितृ पंधरवडा म्हणून ओळखला जातो. या महिन्यात सर्वसामान्यपणे शुभ कार्य करीत नाहीत, त्याविषयी बोलणी करीत नाहीत आणि खरेदीही करीत नाहीत !