"श्यामचीं पत्रें" या कथेत लेखक पांडुरंग सदाशिव साने यांनी एक अनुभव कथन केला आहे. त्यांनी एका खेडेगावात रात्रीच्या वेळी लोकांना काँग्रेसची महत्त्वाची माहिती देण्याचा प्रयत्न केला. ते म्हणतात की काँग्रेस म्हणजे त्यांच्या दैवतासमान आहे, जिथे सर्वांना स्थान आहे. त्यांनी काँग्रेसची तुलना रामनामाशी केली, जी त्यांच्या जीवनात अत्यंत महत्त्वाची आहे. लेखकाने महात्मा गांधींच्या विचारांचा संदर्भ दिला आणि म्हटले की देव सर्वत्र आहे आणि त्याच्या उपास्यतत्त्वांसोबत काँग्रेससुद्धा सर्वांचे कल्याण साधण्याचा प्रयत्न करत आहे. त्यांनी तुकाराम महाराजांच्या विचारांचा उल्लेख करून साधुत्वाची व्याख्या केली, ज्यात "जे का रंजलें गांजले" या विचारावर भर दिला आहे. कथा समाजातील एकात्मतेचा संदेश देते आणि काँग्रेसच्या तत्त्वज्ञानावर प्रकाश टाकते.
श्यामचीं पत्रें - 4
Sane Guruji 
द्वारा
मराठी पत्र
वर्णन
प्रिय वसंतास सप्रेम आशीर्वाद. मी मागें एकदां एका खेडेगांवात गेलों होतों. रात्रीची वेळ होती. गांवांतील लोक कसली तरी पोथी वाचीत होते. मी त्यांना नम्रपणें म्हटलें, 'आज काँग्रेसची पोथी वाचावयास मी आलों आहें. आजच्या दिवस तुमची पोथी राहूं दे. आज माझी ऐका.' त्यांनीं ऐकलें. मी माझें काँग्रेसचें आख्यान सुरू केलें. काँग्रेस म्हणजे माझें दैवत. देवाजवळ कोणाला मज्जाव नाहीं. देव सर्वांचा. त्याप्रमाणें काँग्रेसजवळ सर्वांना वाव आहे. सर्वांना तेथें अवसर आहे. काँग्रेस म्हणजे माझें रामनाम. मरतांना माझ्या तोंडांतून 'राम राम' असे शब्द कदाचित् नाहीं येणार. परंतु 'काँग्रेस काँग्रेस' असें शब्द येतील. आणि त्यांत काय बिघडलें? काँग्रेस सर्वांचे कल्याण करूं पहात आहे. म्हणून काँग्रेस हें देवाचेंच नांव.
Novels