लेख "संताजी जगनाडे महाराजांची सावली (पत्नी), ‘यमुना’" यामध्ये संताजी जगनाडे महाराजांच्या पत्नी यमुना यांचा उल्लेख आहे. लेखात यमुना हे नाव समाजात आणि विशेषतः पुरुषांमध्येही अनजान असल्याचे दर्शवले आहे, जी एक शोकांतिकाची गोष्ट आहे. संताजी जगनाडे हे वारकरी संप्रदायातील एक प्रसिद्ध संत आहेत, परंतु यमुना यांच्या योगदानाची आणि जीवनाची उपेक्षा झाली आहे. लेखकाने संताजी जगनाडे यांचे जीवन चरित्र "संताजी जगनाडे एक योद्धा" या कादंबरीत सादर केले आहे, ज्यामुळे संताजींचे कार्य प्रसिद्ध झाले आहे. तथापि, यमुना यांचे योगदान अद्याप साहित्यामध्ये दुर्लक्षित राहिले आहे. लेखात यमुना हिची महत्त्वता, तिचा संताजीच्या जीवनातील सहभाग आणि तिच्या कर्तृत्वावर विचार करण्यात आले आहे. यमुना ने संताजीच्या संघर्षात आणि कार्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली, तरी तिचा उल्लेख कुठेही झाला नाही. लेखक यमुना यांना अन्य ऐतिहासिक महिला पात्रांप्रमाणे साहित्यात स्थान मिळावे अशी इच्छा व्यक्त करतो. यमुना हिच्या जीवनातील संघर्ष, त्याग आणि संताजीच्या कार्यात तिचा वाटा याबद्दल लेखकाची खंत स्पष्ट होते. लेखाचा सारांश म्हणजे यमुना हिच्या महत्त्वाची उपेक्षा आणि तिच्या कार्याची ओळख निर्माण करण्याची आवश्यकता.
संताजी जगनाडे महाराजांची सावली (पत्नी), ‘यमुना’
Sanjay Yerne द्वारा मराठी नियतकालिक
वर्णन
लेख- संताजी जगनाडे महाराजांची सावली (पत्नी), ‘यमुना’ संत संताजी जगनाडे महाराजांची पत्नी, एवढीच आणि फक्त हीच ओळख. मात्र अजूनही समाजातील स्त्रियांनाच नव्हे तर पुरूषांनाही ‘यमुना’ हे नावही ठावूक नाही ही शोकांतिकाच. आपल्या वारकरी संप्रदायात, भागवतधर्मात भक्ती, अभंग तथा विद्वतेनं संतपद मिळविणारे जगदगुरू संताजी जगनाडे महाराज हे चरित्र आता रूढ झाले. पण संताजी विषयीची आस्था व प्रेरणापुरूष म्हणून जी जाणीव हवी होती ती तोकडीच वाटते. संतांना जातीप्रथेत बांधल्या गेल्यानेही संताजी मराठी भाषिकांपुरतेच सिमित राहिलेत असेही निदर्शनास आले. मात्र तुकारामांचे सहलेखक म्हणून असलेली तोंडओळख यापलीकडेही संताजी हे युगपुरूष होते. मानवतेच्या कल्याणासाठी झिजणारे मार्गस्थ होते. हे लक्षात घ्यायला आता वेळ लागणार नाही. संताजीवरील उपलब्ध साहित्य
