श्री संत एकनाथ महाराज नाम महात्म
श्र्लोक ३७
न ह्यतः परमो लाभो, देहिनां भ्राम्यतामिह ।
यतो विन्दत परमां शान्तिं नश्यति संसृतिः ॥३७॥
जे जन्ममरणांच्या आवर्तीं । पडिले, संसारीं सदा भ्रमती ।
त्या प्राणियां कलियुगाप्रती । कीर्तनें गती नृपनाथा ॥२२॥
कलियुगीं कीर्तनासाठीं । संसाराची काढूनि कांटी ।
परमशांतिसुखसंतुष्टीं । पडे मिठी परमानंदीं ॥२३॥
ऐसा कीर्तनीं परम लाभु । शिणतां सुरनरां दुर्लभु ।
तो कलियुगीं झाला सुलभु । यालागी सभाग्यां लोभु हरिकीर्तनीं ॥२४॥
'कीर्तनास्तव चारी मुक्ती । भक्तांपासीं वोळंगती ।
हें न घडे ' कोणी म्हणती । ऐक ते स्थिती नृपनाथा ॥२५॥
कीर्तनीं हरिनामाचा पाठा । तेणें देवासी संतोष मोठा ।
वेगीं सांडोनि वैकुंठा । धांवे अवचटा कीर्तनामाजीं ॥२६॥
हरिकीर्तना लोधला देवो । विसरला वैकुंठा जावों ।
तोचि आवडला ठावो । भक्तभावो देखोनी ॥२७॥
जेथ राहिला यदुनायक । तेथचि ये वैकुंठलोक ।
यापरी मुक्ति 'सलोक' । कीर्तनें देख पावती भक्त ॥२८॥
नामकीर्तन-निजगजरीं । भक्तां निकट धांवे श्रीहरी ।
तेचि 'समीपता' मुक्ति खरी । भक्तांच्या करीं हरिकीर्तनें ॥२९॥
कीर्तनें तोषला अधोक्षज । भक्ता प्रत्यक्ष गरुडध्वज ।
श्याम पीतवासा चतुर्भुज । तें ध्यान सहज ठसावे ॥४३०॥
भक्तु कीर्तन करी जेणें ध्यानें । तें ध्यान दृढ ठसावें मनें ।
तेव्हां देवाचीं निजचिन्हें । भक्तें पावणें संपूर्ण ॥३१॥
श्याम चतुर्भुज पीतांबरधारी । शंखचक्रादि आयुधें करीं ।
हे 'सरूपता' भक्तातें वरी । कीर्तनगजरीं भाळोनी ॥३२॥
तेव्हां देव भक्त समसमान । समान अवयव सम चिन्ह ।
भावें करितां हरिकीर्तन । एवढें महिमान हरिभक्तां ॥३३॥
दोघां एकत्र रमा देखे । देवो कोण तेंही नोळखे ।
ब्रह्मा नमस्कारीं चवके । देवो तात्विकें न कळे त्यासी ॥३४॥
भावें करितां हरिकीर्तन । तेणें संतोषे जनार्दन ।
उभयतां पडे आलिंगन । मिठी परतोन सुटेना ॥३५॥
तेव्हां सबाह्यांतरीं । देवो प्रगटे चराचरीं ।
दुजें देखावया संसारीं । सर्वथा उरी उरेना ॥३६॥
वृत्ति स्वानंदीं निमग्न । परतोनि कदा नव्हे भिन्न ।
'सायुज्यमुक्ति' या नांव पूर्ण । जेणें दुजेपण असेना ॥३७॥
ऐशी लाहूनि पूर्ण सायुज्यता । तो जैं करी हरिकथा ।
ते कथेची तल्लीनता । जीवां समस्तां अतिप्रिय ॥३८॥
यापरी हरिकीर्तनापासीं । चारी मुक्ती होती दासी ।
भक्त लोधले हरिभजनासी । सर्वथा मुक्तीसी न घेती ॥३९॥
एवं योगयागादि तपसाधनें । पोरटीं केलीं हरिकीर्तनें ।
कलियुगीं नामस्मरणें । जड उद्धरणें हरिकीर्तनीं ॥४४०॥
श्लोक ३८ वा
कृतादिषु प्रजा राजन्, कलाविच्छन्ति संभवम् ।
कलौ खलु भविष्यन्ति, नारायणपरायणाः ॥३८॥
कीर्तनासाठीं चारी मुक्ति । हेचि कलियुगीं मुख्य भक्ति ।
यालागीं इंद्रादि देवपंक्ति । जन्म इच्छिती कलियुगीं ॥४१॥
स्वर्ग नव्हे भोगस्थान । हें विषयाचें बंदिखान ।
कलियुगीं सभाग्य जन । जन्मोनि कीर्तन हरीचें करिती ॥४२॥
जेथींच्या जन्मा देव सकाम । तेथ कृतादि युगींचे उत्तमोत्तम ।
प्रजा अवश्य वांछिती जन्म । कीर्तनधर्म निजभजना ॥४३॥
कृतयुगींचे सभाग्य जन । यागीं पावले स्वर्गस्थान ।
तेही कलियुगींचें जाण । जन्म आपण वांछिती ॥४४॥
कृत त्रेत आणि द्वापर । तेथीलही मुख्य नर ।
कलियुगीं जन्म तत्पर । निरंतर वांछिती ॥४५॥
तैंचे लोक करिती गोष्टी । चारी पुरुषार्थ कीर्तनासाठीं ।
कलियुगीं हे महिमा मोठी । धन्य धन्य सृष्टीं कलियुग ॥४६॥
जे असती धन्यभागी । ते जन्म पावती कलियुगीं ।
ऐसें कलीच्या जन्मालागीं । नर-सुर-उरगीं उत्कंठा ॥४७॥
तरावया दीन जन । कलीमाजीं श्रीनारायाण ।
नामें छेदी भवबंधन । तारी हरिकीर्तन सकळांसी ॥४८॥
यालागीं कलिमाजीं पाहीं । श्रद्धा हरिकीर्तनाच्या ठायीं ।
जन तरती सुखोपायीं । संदेहो नाहीं नृपनाथा ॥४९॥
कलियुगीं बहुसाल नर । होतील नारायणीं तत्पर ।
भक्तीचें भोज विचित्र । स्त्रीशूद्र माजविती ॥४५०।।
श्लोक ३९ व ४० वा
क्वचित् क्वचिन्महाराज, द्रविडेषु च भूरिशः ।
ताम्रपर्णी नदी यत्र, कृतमाला पयस्विनी ॥३९॥
कावेरी च महापुण्या, प्रतीची च महानदी ।
ये पिबन्ति जलं तासां, मनुजा मनुजेश्वर ।
प्रायो भक्ता भविष्यन्ति वासुदेवोऽमलाशयाः ॥४०॥
विशेषें द्रविड
देशाचे ठायीं । अतिशयें भक्ति वाढेल पाहीं ।
तेथेंही तीर्थविशेष
भुयी । ते ते ठायीं अतिउत्कट ॥५१॥
ताम्रपर्णीच्या
तीरीं । हरिभक्तीची अगाध थोरी ।
कृतमालेच्या
परिसरीं । उत्साहेंकरीं हरिभक्ति नांदे ॥५२॥
निर्मळजळा
पयस्विनी । जीचिये पयःप्राशनीं ।
वृत्ति वाढे
हरिचरणीं । भगवद्भभजनीं दृढ बुद्धी ॥५३॥
देखतां कावेरीची
थडी । पळती पापांचिया कोडी ।
जेथ श्रीरंगु वसे
आवडीं । तेथें भक्ति दुथडी उद्भट नांदे ॥५४॥
प्रतीचीमाजीं
देतां बुडी । चित्तशुद्धि जोडे रोकडी ।
भजन वाढे चढोवढी
। भक्तीची गुढी वैकुंठीं उभारे ॥५५॥
ऐकें नरवरचूडामणी
। या पंचनदींचिया तीर्थस्त्रानीं ।
अथवा पयःप्राशनीं
। भगवद्भजनीं दृढ बुद्धी ॥५६॥
या तीर्थांचें
केल्या दर्शन । होय कलिमलक्षालन ।
केल्या स्त्रान
पयःप्राशन । भगवद्भजन उल्हासे ॥५७॥
दर्शन स्पर्शन
स्त्रान । या तीर्थींचें करितां जाण ।
वासुदेवीं निर्मळ
भजन । नित्य नूतन दृढ वाढे ॥५८॥
यापरी जे
भगवद्भक्त । ते ऋणत्रयासी निर्मुक्त ।
सुरनरपितरां
पंगिस्त । हरिभक्त कदा नव्हती ॥५९॥
